Ruimte voor duurzame landbouw

Dit advies schetst de maatschappelijke dilemma’s rond de land- en tuinbouw in Nederland. Voortgaande innovatie en versnelde verduurzaming zijn noodzakelijk om deze dilemma’s op te lossen.
Foto Koe in de wei

Download videobestanden

Uitgeschreven tekst

(Beeldtitel in paars en lichtblauw: Rli, Raad voor de leefomgeving en infrastructuur presenteert het advies. Een animatie. Een vel papier rolt uit met daarop de tekst: Ruimte voor duurzame landbouw. Een weiland met koeien en een boerderij. Voice-over:)

STILTE

EEN KOE LOEIT EN VOGELS TJILPEN

GERITSEL VAN PAPIER EN RUSTIGE MUZIEK

EEN KOE LOEIT LUID

VOICE-OVER: De land- en tuinbouw is een cruciaal onderdeel van de agrofoodsector en van nationaal belang.
De sector draagt bij aan ondernemerschap, handel, logistiek en innovatie en is nauw verbonden met andere Nederlandse bedrijfssectoren.
De land- en tuinbouw kan, met kennis en innovatie internationaal helpen bij de verduurzaming van de voedselproductie.
En ook belangrijk: grondgebonden landbouw beheert tweederde van ons landoppervlak en is bepalend voor het Nederlandse landschap.

(Een vage tekening van het weidelandschap valt naar voren. Daarachter zit een duidelijke versie. Weer rolt een vel uit, met daarop de tekst: Landbouw onder druk. Een boer beplant een akker.)

VOGELS TJILPEN EN EEN KOE LOEIT

GERITSEL VAN PAPIER EN RUSTIGE MUZIEK

DE VOGELS TJILPEN VERDER

Over de land- en tuinbouw bestaan ook zorgen.
Internationale concurrentie op de grondstoffenmarkt neemt toe en milieu-eisen worden strenger wat meer vraagt van ketenmanagement en de terugwinning van afval.
Burgers hebben zorgen over volksgezondheid en dierenwelzijn.
Uitbraken van dierziekten hebben een flinke impact op de samenleving.
Consumenten zijn steeds kritischer op de productiewijze en herkomst van voedsel.
Bovendien verschraalt het landschap en verdwijnen plant- en diersoorten.
Dit soort ontwikkelingen zet de land- en tuinbouw onder druk.

(De boer werkt als een razende verder op de akker. Opnieuw rolt een vel uit, nu met de tekst: Landbouw moet verduurzamen.)

DE VOGELS TJILPEN VERDER

GERITSEL VAN PAPIER EN RUSTIGE MUZIEK

De agrarische sector moet vergaand verduurzamen wil de sector z'n maatschappelijk bestaansrecht behouden.
Alle agrarische bedrijven moeten economische, sociale en ecologische aspecten onderdeel maken van hun bedrijfsvoering.

EEN KRAKEND GELUID

(Een ei kraakt open. Er komt een euromunt uit.)

Economisch betekent: ondernemend, winstgevend en innovatief.
Sociaal houdt in: vertrouwen verdienen van consument en burger door zorgvuldig om te gaan met planten, dieren, bodem en natuur.

(Een ei waar de aardbol uit komt.)

Ecologisch staat voor: behoud van biodiversiteit, minimale emissies efficiënt omgaan met grondstoffen en water, energie leverend en gesloten kringlopen.

(De aardbol uit het ei verdwijnt. Beeldtekst: Meerdere wegen naar duurzaamheid.)

DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER

De land- en tuinbouw kent globaal drie bedrijfsvormen met ieder eigen verduurzamingsopgaven.
Bij grondgebonden bedrijven, zoals melkveehouderij, akkerbouw en bloembollenteelt, zit de duurzaamheidswinst in het sluiten van kringlopen en het behoud van biodiversiteit.
Bij gebouwgebonden bedrijven, denk aan glastuinbouw en varkens- en pluimveehouderij, is meer aandacht nodig voor het zorgvuldig hanteren van ethische dilemma's en het beter rekening houden met maatschappelijke weerstand.
Bij stedelijk georiënteerde bedrijven, die landbouw combineren met bijvoorbeeld educatie, zorg of recreatie zit de winst in beter financieel rendement.
De drie bedrijfsvormen hebben ieder hun sterktes en zwaktes.
Grondgebonden bedrijven zijn sociaal en economisch solide maar ecologisch moet het beter.
Gebouwgebonden bedrijven moeten vooral op sociale aspecten vooruitgang boeken.
Stedelijk georiënteerde bedrijven kunnen economisch sterker.
Een discussie over welke van deze landbouwvormen de beste is helpt niet om de noodzakelijke verduurzaming te versnellen.
Juist uitwisseling tussen de bedrijfsvormen en de achterliggende ideeën is noodzakelijk en biedt perspectief.

(Pijlen tussen symbolen op een kaart. Een vel papier rolt uit met de tekst: Belemmeringen voor verduurzaming opheffen.)

GERITSEL VAN PAPIER EN RUSTIGE MUZIEK

MOTORGERONK

De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur adviseert de Rijksoverheid belemmeringen voor verduurzaming van de land- en tuinbouw op te heffen.
De aanbevelingen uit het advies omvatten vijf hoofdpunten.

(Er verschijnt een kaart met daarop een 1.)

MOTORGERONK

Werk de in het advies gepresenteerde visie uit samen met alle betrokken partners tot een uitvoeringsstrategie met concrete doelstellingen.

(Een trekker duwt een kaart met een 2 naast de eerste.)

MOTORGERONK

Geef voldoende ruimte aan de drie bedrijfsvormen zodat ze alle kunnen verduurzamen.

(Kaart 3 verschijnt.)

Zet kennis en innovatie in als motor van verduurzaming.

(Kaart 4 wordt door de trekker neergezet.)

Zorg voor passende wetten en regels.

(Een trekker zet een vijfde kaart vóór de andere.)

Werk aan een breed maatschappelijk draagvlak door een permanente dialoog tussen sector en samenleving.

(De vijf kaarten met daarop in het kort de hoofdpunten.)

DE VOGELS TJILPEN VERDER

De land- en tuinbouw is van groot belang voor Nederland maar het moet wel een stuk duurzamer.
Daarom zegt de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur schep duidelijkheid over wat de sector moet bereiken en spoor de verschillende agrarische bedrijfsvormen aan om zelf duurzame oplossingen te vinden.
Als we samen aan de slag gaan om de sector te verduurzamen blijft er de komende decennia in Nederland ruimte voor een sterke en vitale landbouw.

(De contouren van Nederland met daaromheen de adviezen nog eens kort samengevat. Langzaam wordt het beeld wit. Dan verschijnt in paarse en lichtblauwe letters de beeldtekst: Advies, ruimte voor duurzame landbouw. Rli, Raad voor de leefomgeving en infrastructuur. Het adviesrapport is te vinden op www.rli.nl. Een film van Mannen met plannen.)

STILTE TOT HET EIND VAN HET PROGRAMMA

(i.s.m. Jasper Kuipers. Muziek en geluid: Alex Debicki Music Productions. Voice-over: Margriet Vroomans. Animatie: Jasper Kuipers, Bram Donders. Maart 2013.)

In zijn advies ‘Ruimte voor duurzame landbouw’ schetst de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) de maatschappelijke dilemma’s rond de land- en tuinbouw in Nederland. Voortgaande innovatie en versnelde verduurzaming zijn noodzakelijk om deze dilemma’s op te lossen. Gezien het belang van de land- en tuinbouw is er alle reden voor de rijksoverheid om haar rol te pakken en bij te dragen aan het opheffen van belemmeringen voor de verduurzaming van de sector.

Belangrijkste aanbevelingen

De raad adviseert de rijksoverheid om de visie van de Rli op de land- en tuinbouw verder met partijen uit te werken, ontwikkelruimte te geven aan verschillende agrarische bedrijfsvormen, kennis en innovatie in te zetten als motor van verduurzaming, wetten en regelgeving waar nodig aan te passen en een permanente dialoog tussen sector en samenleving te faciliteren.

De raad geeft in het advies tevens zijn visie op het politieke en publieke debat over de land- en tuinbouw. Dit debat wordt het best getypeerd door zijn grote, schijnbaar onoverbrugbare, tegenstellingen. De raad hoopt met zijn advies een kanteling te bereiken in de wijze waarop in politiek en samenleving over de Nederlandse landbouw wordt gedacht, zodat de transities die de raad noodzakelijk vindt, versneld kunnen plaatsvinden.

Publicatiedatum

Op 20 maart 2013 heeft de raad het advies aangeboden aan staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken.

Image removed.

Film

Bij dit advies is een film beschikbaar.

Toespraak staatssecretaris Dijsksma (EZ)

Toespraak staatssecretaris Dijksma (EZ) bij het in ontvangstnemen van het advies.

Meer informatie

Voor uw reactie op dit onderwerp of voor meer informatie kunt u contact opnemen met het Rli-secretariaat via info@rli.nl