Wisselende coalities

Nederland staat voor belangrijke regionale ruimtelijke opgaven. Die spelen op meerdere tussenschalen (bijvoorbeeld tussen gemeenten en provincies) en hebben vaak betrekking op meerdere beleidsterreinen (bijvoorbeeld wonen en infrastructuur). Dergelijke opgaven kunnen het beste worden aangepakt via wisselende programmagestuurde coalities van regionale partijen, zo bepleit de VROM-raad in dit advies.

Samenvatting

In oktober 2008 heeft de VROM-raad een advies uitgebracht over regionale samenwerking. De aanleiding voor een advies over dit thema was de constatering dat ruimtelijke vraagstukken in Nederland steeds vaker het lokale niveau overstijgen. Voorbeelden zijn er te over, zoals de aanleg van infrastructuur, de ontwikkeling van regionale groengebieden of het tegengaan van verrommeling. In het advies constateert de raad dat bij de aanpak van regionale opgaven nu vaak wordt teruggegrepen op bestuurlijke oplossingen waarbij het Huis van Thorbecke op de schop moet: er klinkt een roep om een extra, regionale bestuurslaag, om de samenvoeging van gemeentes en/of provincies of om een herschikking van taken en bevoegdheden. Abstracte discussies over regionale bestuurlijke structuren en bevoegdheden belemmeren een effectieve aanpak van ruimtelijke opgaven. In het advies roept de VROM-raad gemeenten, provincies en Rijk op om te stoppen met die verlammende structuurdiscussies. In plaats daarvan moet de inhoudelijke opgave voorop gesteld worden. Overheden en maatschappelijke partijen moeten makkelijker en flexibeler kunnen bepalen welke vorm van samenwerking (‘in wisselende coalities’) het meest adequaat is.

Na het uitbrengen ...

Het advies Wisselende Coalities is tijdens een drukbezochte bijeenkomst in de NOB-studio van Dudok in oktober gepresenteerd. De voorzitter van de VROM-raad, Henry Meijdam, overhandigde het rapport aan Henk Ovink, directeur Nationale Ruimtelijke Ordening, als vertegenwoordiger van minister Cramer. De heer Ovink gaf aan blij te zijn met het advies: ‘het is een aanscherping van de lijn die VROM heeft ingezet’. Diverse tijdschriften en vakbladen besteedden aandacht besteed aan het advies. Zo verscheen een dag na de aanbieding in Binnenlands Bestuur een interview met werkgroep voorzitter Hans Mommaas over het advies. Ook in ROmagazine, S&RO en Building Business wordt het advies besproken. In 2009 blijft de aandacht voor het advies bestaan, onder andere met een studiedag van het NIROV en de Vereniging van Griffiers over regionale samenwerking en het advies van de VROM-raad.