Sturen op brede welvaart in de praktijk van het leefomgevingsbeleid

Aanleiding en adviesvraag
 

De laatste jaren stellen Rijk, provincies en gemeenten vaak dat hun beleid gericht is op het bereiken van ‘brede welvaart’. Met ‘brede welvaart’ wordt uitdrukking gegeven aan de gedachte dat welvaart uit meer bestaat dan geld, materiële goederen en diensten; het gaat ook om zaken als de manier waarop we samenleven, de kwaliteit van de leefomgeving en de verdeling van de brede welvaart.

De term brede welvaart brengt het risico met zich mee dat het toedekt dat er complexiteit, verschillende maatschappij­opvattingen en tegengestelde belangen zijn. Een ander risico is dat de term wordt gebruikt om opvattingen of concrete voorstellen te presenteren als ‘goed, want het draagt bij aan de brede welvaart’, zonder de onderliggende opvattingen of bijkomende negatieve consequenties te expliciteren. Brede welvaart wordt hierdoor een modieus begrip waarin iedereen zich herkent, maar ook zijn eigen gelijk in vindt.

De raad zal in dit adviestraject verschillende manieren waarop over brede welvaart wordt gesproken en nagedacht in kaart brengen en per manier in beeld brengen wat daarin al goed gaat en nog ontbreekt. Ook analyseert de raad de onderliggende waarden die in het geding zijn bij beleidsvorming en welke gewichten daar (door diverse actoren) aan worden gehangen.

Tenslotte bekijkt de raad de manier waarop brede welvaart in besluitvorming een rol speelt en wat daarin goed en minder goed werkt. Het gaat hierbij over benodigde kennis en informatie over aspecten van brede welvaart en hun onderlinge relaties, randvoorwaarden en procedures om tot besluitvorming te komen. Ook de sturing tijdens de uitvoering en realisatie van projecten en beleid kunnen hierbij aan bod komen.

Op basis van deze analyses worden de belangrijkste knelpunten bloot gelegd en komt de raad met handvatten aan het volgende kabinet voor het sturen op brede welvaart, met bijzondere aandacht voor het leefomgevingsdomein.

De centrale vraag van het advies luidt:

Hoe kan de rijksoverheid er voor zorgen dat in besluitvorming gericht wordt gestuurd op het behouden en verhogen van de ‘brede welvaart’, dus: rekening houden met economische, sociale en leefomgevingsaspecten, met huidige en toekomstige generaties, met de effecten elders in de wereld en met de verdeling tussen groepen burgers? Hoe kan het sturen op brede welvaart praktisch hanteerbaar worden gemaakt voor verschillende toepassingen en in verschillende situaties? En hoe kan daarbij de consistentie worden gewaarborgd?

Planning
 

Publicatie van het advies wordt verwacht na de zomer van 2024.

Samenstelling raadscommissie

Pallas Agterberg, Rli-raadslid en voorzitter van de commissie
Jeroen Niemans, Rli-raadslid
Erik Verhoef, Rli-raadslid

Externe commissieleden:

Aniek Moonen, voormalig voorzitter de Jonge Klimaatbeweging en covoorzitter van het Board of Trustees bij WECF   
Maarten van Poelgeest, partner bij adviesbureau AEF