In deze aflevering praat Quintin Wierenga met Martijn de Waal, lector Civic Interaction Design Hogeschool van Amsterdam en auteur van ‘De Platformmaatschappij’, met Staf Depla, oud-wethouder van Eindhoven en betrokken bij een aantal Rli adviezen, met Rli-raadslid Pallas Agterberg, tevens Challenge Officer bij Alliander, en met Albert Meijer, hoogleraar publieke innovatie Universiteit Utrecht.
Digitalisering zorgt niet vanzelfsprekend voor een fijne, eerlijke en duurzame leefomgeving. Er zijn zowel kansen als risico’s. Martijn de Waal start met een mooi voorbeeld hoe digitalisering het leven makkelijker en ook beter maakt: “Wat mijn leven heel veel makkelijker heeft gemaakt, is de OV-fiets. Dat heeft ervoor gezorgd dat het openbaar vervoer in één klap veel aantrekkelijker is geworden, omdat je dat laatste stukje in de stad waar je heen gaat, veel makkelijker af kunt leggen om op je bestemming te komen” Hij is ook kritisch bijvoorbeeld over de werking van platforms: “De platformmaatschappij of platformsamenleving, zoals wij dat noemen, is een samenleving waar een heel groot gedeelte van de interacties tussen mensen, via dergelijke platformen verloopt. Het punt dat we daarin maken, is dat die platformen niet neutraal zijn. Het kan ook allerlei publieke belangen ondermijnen als platformen de manier waarop ze vraag en aanbod verbinden, baseren op het behalen van maximale winst voor het platform.” Hij vraagt zich dan ook af: “Wie bepaalt op welke manier hoe die digitalisering wordt ingevuld? Wat ik vind dat soms te weinig wordt ingezien, is dat digitalisering geen technisch vraagstuk is, maar een politiek vraagstuk. Uiteindelijk gaat het om de vraag: wat voor digitale samenleving willen wij?”
“Zonder digitalisering redden we het niet” zegt Staf Depla, hij schetst twee voorbeelden die laten zien dat als het gaat om duurzaamheid digitalisering essentieel is: energievoorziening en de bouw. Daarbij vraagt hij zich af wat we gaan doen met de data die verzameld worden in platforms. “Bij wie mogen die terechtkomen? Wie mogen daar gebruik van maken om nieuwe diensten te maken? Net zoals je in de rest van de economie het normaal vindt om te sturen om het publiek belang te borgen, betekent het ook dat je in de digitale wereld dat ook moet doen”.
Pallas Agterberg gaat ook in op het vraagstuk van de sturing. “Wat ik eigenlijk het allerbelangrijkste vind als effect van digitalisering, is dat je al gauw in een 'winner takes all' situatie terechtkomt. Op het moment dat je hierin terechtkomt, of het nou over ICT zelf gaat, Big Tech of mobiliteit, dan zie je dat op een gegeven moment stuurmogelijkheden vanuit de politiek kleiner worden. Normen stellen kan alleen maar als je ook normen te stellen hebt. Hoe zou Nederland nou normen kunnen stellen over wat Facebook wel of niet op Facebook moet zetten of Twitter? Dat kun je eigenlijk al niet meer. Haar advies is: “Je moet als politicus doen wat je wel kan doen. Kijk niet langer achteruit, maar juist vooruit. De wereld van morgen is heel anders dan die van gisteren en dat besef is essentieel voor iedereen.”
Luister hier naar de vijfde aflevering: ‘Wie maakt de digitale dienst uit?’
Bijbehorende adviezen van de Rli vind je hier:
- Investeren in duurzame groei (2021)
- Digitaal duurzaam (2021)
- Groen uit de crisis (2020)
- Verbindend verduurzamen (2020) – conferentie
- Naar een duurzame economie (2019)
Voor wie een beperking heeft of iets wil terugzoeken, is een volledig transcript van deze aflevering te vinden via https://www.rli.nl/podcast. Daar vind je ook alle afleveringen van deze serie overzichtelijk bij elkaar.
Er volgen nog twee mooie afleveringen, wil je deze niet missen, abonneer je op de serie! De volgende aflevering gaat over mobiliteit en bereikbaarheid.
De Rli bestaat dit jaar 10 jaar, dit jubileum vieren wij met de podcastserie: ‘Nederland verbouwt in 7 vragen’. De serie wordt gerealiseerd door NAP1 Podcasts in samenwerking met de Rli.